Deist, Tanrı’nın var olduğuna inanan ancak bu Tanrı’nın dünya işlerine doğrudan müdahale etmediğine ve kutsal kitaplardaki öğretilerin ilahi olmadığına inanan bir kişidir. Deizm, Tanrı’nın evreni bir saat yaparcasına yarattığına ve sonra bu “saati” kendi haline bıraktığına inanan bir düşünce sistemidir.
Deizmde şu ana fikirler öne çıkar:
Tanrı’nın Varlığı: Deistler, Tanrı’nın var olduğuna inanırlar, ancak bu Tanrı genellikle kişisel bir Tanrı olarak görülmez.
Doğa Kanunları: Deistler, evrenin rasyonel ve anlaşılabilir doğa kanunlarına göre işlediğine inanır.
Mucize İnkarı: Deistler, mucizelere ve kutsal kitaplardaki doğaüstü olaylara şüpheyle yaklaşır. Bunların ilahi olmadığına inanırlar.
Kutsal Kitapların Reddi: Deistler, kutsal kitapların Tanrı tarafından ilhamla yazılmış olmadığına inanırlar. Bunun yerine, bu kitapları insan yapımı olarak görürler.
Doğrudan Müdahale İnkarı: Deistler, Tanrı’nın dünya işlerine doğrudan müdahale etmediğine inanır. Yani dua ile Tanrı’nın bir olayı değiştireceğine dair bir inançları yoktur.
Deizm, Aydınlanma Çağı’nda özellikle Avrupa’da popülerlik kazanmış bir felsefi yaklaşımdır. Bu dönemde birçok düşünür, geleneksel dini inançları sorgulamış ve rasyonel düşünceye daha çok değer vermiştir. Ancak deizm, tarihsel olarak çok daha önce de var olan bir düşünce sistemidir.
Günümüzde deist terimi, genellikle geleneksel dinlerin doktrinlerine inanmayan ancak bir yaratıcıya inanan kişiler için kullanılır. Ancak bu inançların detayları bireyden bireye değişiklik gösterebilir.